Sąd może skierować strony do postępowania mediacyjnego na każdym etapie postępowania, z własnej inicjatywy lub na zgodny wniosek stron, a jeśli w umowie między stronami będącej przedmiotem sporu znalazł się zapis o tzw. klauzuli mediacyjnej – wówczas również na wniosek samej strony pozwanej.
Strony mogą same wybrać mediatora, a w braku takiego porozumienia mediator może zostać wyznaczony przez sąd z listy stałych mediatorów prowadzonej przez sąd.
Mediator kontaktuje się ze stronami postepowania w celu ustalenia terminu spotkania. Mediacje mogą odbywać się w formie indywidualnych spotkań z każdą ze stron lub w formie spotkań wspólnych.
Podczas pierwszego spotkania mediacyjnego strony przedstawiają swoje stanowisko i oczekiwania. Wypracowanie wspólnego porozumienia kończy spisana ze stronami ugoda.
Mediator sporządza protokół, w którym zamieszcza informację o wyniku mediacji, bez podawania w nim treści wypowiedzi stron.
Każda ze stron dostaje odpis protokołu oraz oryginał ugody. W protokole oznacza się miejsce i czas przeprowadzenia mediacji, a także imię, nazwisko (nazwę) i adresy stron, imię i nazwisko oraz adres mediatora, a ponadto rezultat mediacji.
Mediator składa protokół wraz z ugodą w sądzie rozpoznającym sprawę.
Koszty mediacji ze skierowania sądowego określone zostały w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 30 listopada 2005 roku (rozporządzenie).
UWAGA! Sąd zwróci stronie 3/4 wniesionej przez nią opłaty sądowej jeżeli zawarta zostanie ugoda przed mediatorem (art. 79 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).